Bij DELA zeggen we dat vooruitdenken rust geeft, maar is dat echt zo? We spraken hierover met filosofe Katrien Schaubroeck die dagelijks over zulke thema’s nadenkt. Met haar verkennen we hoe kleine, doordachte gebaren vandaag al houvast geven voor morgen: een playlist, een handgeschreven brief, enkele foto’s of een klein schilderijtje van je lievelingsplek. Zo wordt vooruitdenken een gebaar van liefde: je laat iets van jezelf achter én ontzorgt wie je lief is.
“Recent onderzoek aan de universiteit van Dundee (Schotland) wijst uit dat rouwen vlotter verloopt als nabestaanden de uitvaartwensen van hun geliefde kennen en kunnen uitvoeren,” zegt Katrien. “Zo’n gesprek – of het nu over favoriete muziek, herinneringen of praktische zaken gaat – geeft iedereen rust. Zelfs als je géén specifieke wensen hebt, is het goed dat te zeggen. Dat op zich kan al geruststellen.”
Rituelen die nu al betekenis geven
Een afscheid krijgt diepgang door rituelen – klein of groot, persoonlijk of gedeeld. En die kunnen vandaag al beginnen.
“Rituelen passen perfect in ieders zoektocht om, wanneer je er niet meer bent, op een of andere manier verder te leven. Door je afscheid te kaderen in iets groter dat blijft bestaan, maak je het ook draaglijker. Zo kan je samen een boom planten die later uitgroeit tot een gedenkplek, of samen luisteren naar iemands favoriete lied. En waarom elkaar geen brief schrijven? Zulke gebaren geven troost nu én later”, aldus Katrien. “Belangrijk is dat het iets betekent, voor jou én voor wie achterblijft. Rituelen zonder gevoel werken niet. Daarom helpt het om erover te praten of je wensen op te schrijven. Bij wie moet dat schilderijtje met je lievelingsplek op aan de muur komen te hangen, bijvoorbeeld.”
“Vooruitdenken gaat niet over de dood, maar over het leven.”
Over sterfelijkheid praten – ook met kinderen
Vooruitdenken mag licht en speels zijn. “Het gaat niet om voortdurend aan de dood denken,” zegt Katrien. “Het gaat om erover te kunnen praten. Ik doe dat ook met mijn kinderen van zeven en tien. Soms luchtig: ‘Wat zouden jullie willen als ik er niet meer ben? Mij in een potje op de schouw? Of liever in een juweeltje?’ Zulke gesprekken maken sterfelijkheid normaal. En dat is gezond.”
Praten maakt het later lichter – en het nu helderder
“Wat echt telt,” benadrukt Katrien, “is dat je op tijd communiceert over je wensen. In een gesprek, in een brief of in een document dat je deelt met wie het moet weten. Bij een overlijden komt er zóveel op nabestaanden af – dat mag je niet onderschatten. Door nu na te denken, geef je straks houvast. En je merkt vaak: het maakt ook vandaag keuzes eenvoudiger. Wat wil ik vieren? Wat wil ik nalaten? Met wie wil ik nu tijd?”
“Je hoeft niet alles te plannen. Een goed gesprek kan genoeg zijn.”Bewust leven door het einde mee te nemen
Praten over je laatste wensen gaat uiteindelijk over het leven dat je nu leidt.
“Nee, je hoeft niet alles tot in de puntjes te plannen,” zegt Katrien. “Het belangrijkste is openheid. Die vermindert angst, vergroot nabijheid en geeft richting. Er blijven mensen over die je herinneren, en jij helpt hen daarbij. Tegelijk helpt het jou te focussen op wat er écht toe doet.”
Meer dan praktisch: een liefdeswerk
“Vooruitdenken is meer dan praktische voorbereiding,” besluit Katrien. “Het is praten, rituelen vormgeven, herinneringen bewaren en bewust leven. Juist het besef dat ons leven eindig is, maakt het zo waardevol. Voor jezelf – en uit liefde voor wie achterblijft. Wees daar niet bang voor.”
Heb je ook gedacht aan?
1. Stel de lieve woorden van vandaag niet uit tot morgen. Weet je niet waar te beginnen? Met een stappenplan helpen we je op weg.
2. Bepaal je eigen afscheid. Leg hier je laatste wensen vast.
3. Wat komt er op je af bij en na de uitvaart? Ontdek hoe DELA jou kan ontzorgen.